Kancelarija za romska pitanja

Kontakt: Srednja bb, zgrada Inspekcijske službe, kancelarija br. 7, 22560 Apatin
tel:+381 25 772122 lokal 664
faks: +381 25 773212
mejl: romi@soapatin.org
Koordinator za romska pitanja: Danijela Ignac

ROMSKO NASELJE – APATIN

Opština Apatin je na inicijativu Kancelarije za inkluziju Roma Vlade AP Vojvodine 2008. godine sistematizovala radno mesto koordinatora za romska pitanja. Obavezu za finansiranje radnog mesta koordinatora za romska pitanja prva tri meseca je preuzela Kancelarija za inkluziju Roma. Koordinatorka za romska pitanja Danijela Ignac je četiri godine radila po ugovoru, a januara 2012. godine potpisala ugovor na neodređeno vreme.

Koordinator za romska pitanja se u 2009-oj godini angažovala oko izrade Lokalnog akcionog plana Opštine Apatin u oblasti :

• Obrazovanja
• Zapošljavanja
• Stanovanja
• Zdravstva
• Socijalne zaštite
• Kulture

Lokalni akcioni plan je usvojen na period od 2010.-2015.godine.

Projekat : DILS- OBRAZOVNA INKLUZIJA ROMA

Koordinaror za romska pitanja ima izuzetnu saradnju sa nevladinim organizacijama, pomože oko pisanja projekta i drugih aktivnosti. U 2011.godini Opština Apatin je konkurisala kod Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije za projekat Dils- obrazovna inkluzija Roma u partnerstvu sa OŠ "Žarko Zrenjanin" Apatin, OŠ "Ivan Goran Kovačić" Sonta, PU "Pčelica" Apatin i Kulturnim centrom Roma "Beli golub" Apatin. Odobren je projekat u visini od 30 500 evra.

Iz projekta, koji se realizovao tokom 2011-2012. godine, obezbeđena je besplatna užina za sve romske učenike škola u projektu kao i dodatne užine u produženom boravku. Održano je ukupno 5 seminara koji su bili namenjeni učenicima osnovnih škola od 1-4 razreda, učenicima od 5-8 razreda, učenicima srednjih škola kao i roditeljima romske dece i nastavnom osoblju. Održan je i jedan seminar koji je bio namenjen zaposlenima u organima lokalne samouprave, Centra za socijalni rad, Crvenog krsta kao i drugih javnih institucija koji se bave pitanjima Roma.

OŠ "Ivan Goran Kovačić" Sonta je projektom obzbedila kupovinu table za opremanje produženog boravka. Održana je i obuka rada na računaru za romsku decu i to u dve grupe po 25 učenika, kojima je nakon završene obuke uručen sertifikat o pohađanoj i završenoj obuci. Obezbeđen je kompletan školski pribor za 90 romskih učenika koji su iz materijalno ugroženih porodica. Kulturni centar Roma "Beli golub" je obezbedio kupovinu romske narodne nošnje za 6 dečaka i 6 devojčica kako bi se održala i očuvala Romska tradicija. Završetak projekta je obeležila kraća studijska tura gde je 25 romskih učenika obišlo Kikindu uz druženje sa svojim vršnjacima iz Kikinde.

Romsko naselje u Apatinu je jedno od najuređenijih naselja u Srbiji. Infrastrukturni objekti koji se nalaze u samom centru naselja su:

• Dom zdravlja
• Dom kulture
• Predškolska ustanova "Pčelica" Apatin
• Sportski teren
• Parking
  
  

INFRASTRUKTURA

Za period 01.01.2008 - 31.12.2011.godine ukupno 67 miliona dinara je uloženo u infrastrukturu u Romsko naselje u Apatinu i to:

• Atmosfersku kanalizaciju
• Parking
• Elektrifikaciju
• Saobraćajnice u svim ulicama
• Vodovodnu mrežu
• Uređenje sportskog terena
• Kućni priključci na NN mrežu
• Sanaciju oštećenih puteva
  
  

OBRAZOVANJE 

Opština finansira:

• Boravak dece u predškolskoj ustanovi;
• Finansira produženi boravak;
• Autobuski prevoz za sve Romske učenike od Romskog naselja do škole i nazad;
• Besplatnu užinu;
• Obezbeđene su stipendije za sve studente romske nacionalnosti bez obzira na materijalno stanje;
• Obezbeđeni su školski udžbenici;
• Opština je realizovala projekta DILS/REF Obrazovna inkluzija Roma gde je za obrazovanje obezbedila 30 500 evra (seminari, studijska tura, užina, oprema za produženi boravak, obuka rada na računaru).

U opštini Apatin 98% romske dece završava osnovno obrazovanje a 38% romske dece završava srednje obrazovanje. 2% dece upisuje fakultete i više škole.

ZDRAVLJE

U Romskom naselju postoji Dom zdravlja gde lekar radi svaki dan 4 sata.

STANOVANJE

• Opština Apatin je izvršila renoviranje 100 romskih kuća u iznosu (30 000 evra)
• Izgrađeno je 45 novih romskih kuća u iznosu od 140 000 evra.

Kuće koje su renovirane i nove izgrađene su pripadale materijalno ugroženim porodicama.

Preko centra za socijalni rad opština Apatin pomaže pri finansiranju 355 porodica koje imaju 1035 članova.
U vidu jednokratne pomoći finansira se:

• kupovina lekova,
• životne namirnice,
• sahrane,
• specijalističke preglede,
• udžbenike za srednju školu,
• račune struje, vode i ostalih režija,
• ogrev.
  
  

KULTURA I TRADICIJA

Očuvanje romske kulture i tradicije već dugi niz godina se obeležava 15.avgusta pod nazivom "Romska noć". Pored raznih manifestacija, najatraktivnija je izbor za "Kraljicu romske noći". Veliki broj posetilaca uz muziku i izvođenje romskih narodnih igara uveličaju slavlje koje traje duboko u noć.

Izveštaj o realizovanim planiranim aktivnostima u naselju Roma u proteklom periodu

Naselje Roma postoji već više vekova uz Apatin kao sedište opštine. U njemu živi preko 3000 stanovnika u 580 domačinstava.Stanovnici ovog naselja govore mešavina književnog rumunskog jezika i beačkog govornog narečja, a po veroispovesti su katolici.

Društvena zajednica je uložila proteklih decenija značajna sredstva u poboljšanju položaja Roma. Opština Apatin je usvojila i LAP za Rome u oblasti obrazovanja, zapošljavanja, stanovanja, zdravstva, kulture i socijalne zaštite.

Značajna sredstva koja su utrošena u naselje Roma od 2007-2012. godine, kako bi se stvorili povoljniji uslovi života u skladu sa savremenim trendovima:

• Atmosferska kanalizacija,
• Elektrifikacija u romskom naselju sa kućnim priključcima NN,
• Vodovodna mreža u romskom naselju,
• Projekat saobraćajnice u naselje Roma,
• Sanacija oštečenja u putevima,
• Uređenje sportskog terena,
• Parking i raskrsnica kod dečijeg vrtića,
• Pojačanje pritiska vode u naselju Roma.

Uz podršku lokalne zajednice osnovano je i udruženje Roma „Beli Golub“ koji je svojim aktivnostima doprinelo očuvanju i unapređenju kulture i običaje romske zajednice.

Takođe proteklih godina lokalna samouprava je doprinela da se u romskom naselju sagradi Dom Kulture sa zdravstvenom stanicom u naporima da se kulturna i društvena zbivanja kao i primarna zdravstvena zaštita približe građanima ove zajednice. Uredili su i izgradili kapelu na groblju gde se sahranju Romi.

Pre više od 30 godina u samom romskom naselju izgrađeno je odeljenje dečijeg vrtića koji je u sklopu Dom Kulture, a koji pohađa gotovo kompletna predškolska generacija Roma.

U zadnjih 60 godina opština Apatin je doprinela uspesima ostvareni u obrazovanju Roma. Pre 40 godina obrazovala je romskog učitelja što je doprinelo da se romske porodice osećaju sigurni, uvaženi i da su ravnopravni u društvu.

Isto tako možemo se pohvaliti da se zadnjih 20-30 godina 99% učenika romske nacionalnosti upisuju osnovnu školu koja se nalazi u centru Apatin udaljeno 4 km od naselja za koju lokalna samouprava obezbeđuje besplatan prevoz. Učenici romske nacionalnosti su uključeni u produženi boravak koji se odvija u sklopu osnovne škole "Žarko Zrenjanin" u Apatinu, radi njihovog lakšeg uklapanja u ove redovne nastave. Opština takođe izdvaja sredstva za užinu i besplatne udžbenike. Od 2010. godine uključen je i pedagoški romski asistent u radu sa učenicima romske populacije radi njihovog lakšeg uklapanja u nastavi.

Možemo zaključiti da se Romi uklapaju u društvene tokove zajednice. Neophodan je strpljiv i temeljniji rad sa mlađom generacijom pošto je evidentno osipanje učenika romske populacije u višim razredima osnovne škole.

Šta nam je donela Dekada Roma?

Jedna od najvažnijih odredica obrazovnog sistema je da bude dostupna svim građanima radi lakšeg rešavanja problema u obrazovanju. Nastao je projekat čiji je cilj da doprinese razvoju lokalne politike po pitanju unapređenja obrazovnog statusa Roma. Rezultati istaživanja poslužili su u izradi akcionog plana, o unapređivanju obrazovnog statusa Roma. Prvi koraci u podizanju obrazovnog nivoa romske populacije su: usvajanje afirmativih mera, stipendiranje srednjoškolaca i studenata što je povečalo i broj upisanih Roma u srednje škole. Mada postoji romske porodice koje nisu prepoznali ili ne žele da prepoznaju benefite koji im se nude da bi izašli iz začaranog kruga siromaštva i da jednog dana budu ravnopravni nosioci društva.

Plan rada u daljem periodu:

• Legalizacija izgrađenih objekata je u toku,
• Sačinjen je i izvođački projekat sa revizijom za izgradnju fekalne kanalizacije čija realizacija tek predstoji,
• Izrađeni su glavni izvođački projekti sa revizijom za gasifikaciju naselja Roma,
• Planira se izgradnja kablovske televizije,
• U narednom periodu izvršiće se rekonstrucija i rehabilitacija puta ka smetilištu od ulice Poljska do Nasipa, za čega se takođe poseduje projekat.

U opštini Apatin u selo Sonti u naselje Medan živi oko 500 stanovnika Roma u 128 domačinstava. Manji broj Roma živi u obližnjem selu Kupusina kao i u Svilajevu.

Ovo naselje u Sonti je nelegalizovana i neurbanizovana sredina nedovoljno uskalađena za životne potrebe stanovništva. Praktično u narednom periodu nužno je uložiti sredstva u poboljšanju uslova stanovanja izgradnjom:

1. Kupatila sa sanitarnim čvorovima u svim stambenim objektima u naselju Medan, radi očuvanja sanitarnog- zdravstvenog minimuma ovog stanovništva i šire,
2. Neophodno je i izvršiti dodatno asfaltiranje svih putnih pravaca u naselju koje se i nalazi u jednoj prirodnoj depresiji.

Mnogo Roma koji su živeli na Medanu kupovali su stare kuće i sada žive pomešano sa ostalim meštanima sela Sonte.

U skladu sa svojim mogućnostima opština Apatin ulaže velike napore u poboljšanju života Roma i njihovih porodica u svim naseljima opštine, kako po pitanju obrazovanja, stanovanja i socijalne zaštite.

Teška ekonomska situacija, a pre svega nedostatak investicionih aktivnosti, otežavaju rešavanje najvećeg problema a to je zapošljavanje.

Smatramo da bi povećanje investicionih aktivnosti u javnom i privatnom sektoru uz odgovarajuće pogodnosti koje bi mogle da obezbede pre svega banke i lokalna samouprava posebno kroz akcije besplatne obuke i pružanje stručne pomoći pri otvaranju preduzeća i sprovođenja preduzetničkih aktivnosti u narednom periodu doprinelo smanjenju broja nezaposlenih Roma.

Imajući u vidu nepovoljan stepen obrazovanja pripadnika romske populacije kao i njihovu tradicionalnu upućenost na obavljanje poslova u oblasti komunalnih delatnosti, zatim poljoprivrede i sakupljanje sekundarnih sirovina, osmišljeno politčkom obučavanju i organizovanju ovih delatnosti mogli postići značajni rezultati.

Takođe ne manje značajno je pitanje razvoja kulture i običaja pripadnika romske nacionalne zajednice gde je evidentno da bi ulaganje u razvoju kulturne delatnosti Roma zasnovane na talentu muzičke plesne i igračke nadarenosti ove populacije. Zasigurno bi doprinelo ne samo jačanje kulture romske populacije nego i dobrim delom njihovom radnom angažovanju odnosno zapošljavanju.

Uz podršku lokalne samouprave svake godine 15. avgusta već tradicionalno se održava manifestacija „Romska Noć“ u kojoj Romi prikazuju raskoš i talenat svoje kulture i običaje koja okuplja brojnu publiku iz naše opštine a i šire. U cilju potpore ovih i sličnih manifestacija opština Apatin je obezbedila sredstva za nabavku neophodnih instrumenta i nošnji za nesmetan rad kulturno umetničkih društva Roma.